VARLIK BARIŞINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

 

 

 

VARLIK BARISINDA BILINMESI GEREKENLER

23 Haziran 2016 tarihinde TBMM Baskanligina sunulan “Yatirim Ortaminin Iyilestirilmesi Amaciyla Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Tasarisi” nin Geçici 2. Maddesi Yurt Disindaki Varliklarin Türkiye’ye getirilmesine iliskin düzenlemeleri kapsamaktadir.

Geçici 2.Madde’nin Gerekçesi;
Madde ile Gerçek ve Tüzel Kisilerce yurt disinda bulunan para, döviz, altin, hisse senedi, tahvil ve diger menkul kiymetlerin Banka ve araci Kurumlara bildirilmesi, alacak ve tasinmazlarin Vergi Dairelerine beyan edilmesi suretiyle Milli Ekonomiye Kazandirilmasi, yapilan bu bildirim ve beyanlardan hareketle Vergi Incelemesi, Vergi Tarhiyati, Sorusturma ve Kovusturma Yapilamamasi öngörülmektedir.

Yurtdisindan getirilen bu varliklar, isletmelerin Kanuni defterlerine kaydedilebilecektir. Kayit islemlerinde sinirlayici bir düzenleme öngörülmemekte olup isletmelere sermayeye ilave etme, özel fon hesabinda tutma veya isletme borçlarinin ödenmesinde kullanma konusunda ihtiyarilik saglanmaktadir. Bu kapsamda benzer düzenlemeler ihtiva eden 5811, 6111 ve 6486 Sayili Kanunlarin uygulama sonuçlari da dikkate alinarak basit, sade ve kolay uygulanabilecek bir düzenleme ile yurt disinda bulunan varliklarin Türkiye’ye getirilmesi ve Milli Ekonomiye Kazandirilmasi amaçlanmaktadir.

Varlik Barisinda Ilk Uygulamalar Ne Zaman Basladi?
Ilk varlik barisi uygulamasi, 5811 sayili Bazi Varliklarin Milli Ekonomiye Kazandirilmasi Hakkinda Kanun ile 22 Kasim 2008’de kabul edildi. 2 Mart 2009’de sona eren basvurusu süresi, Temmuz 2009’da uygulamaya giren ikinci varlik barisiyla o yilin sonuna kadar uzatildi. Ayrica daha sonra çikarilan 6111 sayili Yasa’yla da 5811 sayili Yasa kapsaminda beyan edilen yurtdisinda bulunan varliklarini süresi içinde Türkiye’ye getiremeyen mükelleflere, 2 Mayis 2011’e kadar ek süre verildi. Bu düzenlemenin en önemli özelligi yurtiçindeki vatandaslari da kapsamasiydi. Ilgili kanunla basvuranlardan yurtiçi varliklar için yüzde 5, yurtdisi varliklar için yüzde 2 vergi alindi. Sadece yurtdisi varliklari kapsayan varlik barisi ise 29 Mayis 2013’te 6486 sayili Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi Kanunu ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun ile 193 sayili Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 85’inci maddeyle yürürlüge girdi. Bunda da yüzde 2 vergi uygulamasi vardi.
 
Varlik Barisinda OECD Otomatik Bilgi Degisim Sisteminin Etkisi Var Midir?
Türkiye imzalayacagini taahhüt ettigi, Otomatik Bilgi Degisimi (OBD) anlasmasi kapsaminda 2017 yilina ait finansal bilgileri 2018 Eylül ayi sonrasinda paylasmaya baslayacaktir. Bugüne kadar OECD’ ye 101 ülkenin yarisindan fazlasi 2017 basindan itibaren bildirime geçecegini beyan ederken, kalan kisim 2018 yilini milat olarak kabul edecegini belirtmistir. Otomatik Bilgi Degisim sistemi (Automatic Exchange Of Information), vergi mükelleflerinin kazanç ve finansal bilgilerinin, gelir saglanan kaynak ülkeden ikamet edilen ülkeye düzenli sistematik bir sekilde paylasilmasini hedefleyen bir sistem. OBD’ nin temel hedefi vergi kaçakçiligini önlemek ve vergiye tabi gelirleri kayit altina alabilmek için finansal hesaplarin detaylarini karsilikli bilgi degisimi sistemi sayesinde paylasmak olarak özetlenebilir. Türkiye geçtigimiz yil temmuz ayinda ABD ile vergi kayip ve kaçagi ile etkin sekilde mücadele edilmesi ve vergiye gönüllü uyumun arttirilmasi için otomatik bilgi degisimi anlasmasi imzalamis ve 24 Subat’ta Meclis’ten geçen bu uygulamanin da yakinda yürürlüge girmesi bekleniyor.

Varlik Barisinin genel çerçevesi nedir?
Bu düzenlemeyle; 31/12/2016 tarihine kadar gerçek ve tüzel kisilerce, yurt disinda bulunan para, döviz, altin, hisse senedi, tahvil ve diger menkul kiymetlerin banka ve araci kurumlara bildirilmesi, alacak ve tasinmazlarin vergi dairelerine beyan edilmesi, yapilan bu bildirim ve beyanlardan hareketle vergi incelemesi, vergi tarhiyati, sorusturma ve kovusturma yapilmamasi öngörülmektedir.

Hangi varliklar bu kapsama girmektedir?
Yurt disinda bulunan para, döviz, altin, hisse senedi, tahvil ve diger menkul kiymetleri ile alacak ve tasinmazlar bu kapsamdadir. Yurt içi varliklar bu kapsama dâhil degildir.

Varliklarin bildirimi baska kisilerin nam ve hesabina yapilabilir mi?
Gerçek ve tüzel kisiler, bu varliklari, diger kisilerin nam veya hesabina bildirim veya beyanda bulunabilecektir.

Ne zamana kadar ve nereye beyan edilmesi gerekiyor?
Para, altin, döviz, menkul kiymet ve diger sermaye piyasasi araçlari, 31/12/2016 tarihine kadar Türkiye'deki banka veya araci kurumlara bildirilecektir. Alacaklar ve rayiç bedeliyle tasinmazlar, 31/12/2016 tarihine kadar, Türk Lirasi cinsinden vergi dairelerine beyan edilecektir.

Beyan edilen varliklar ne zamana kadar Türkiye’ye getirilmeli?
Yurt disinda bulunan ve bu kapsamda bildirilen para, altin, döviz, menkul kiymet ve diger sermaye piyasasi araçlarinin, 31/12/2016 tarihini geçmemek sartiyla, bildirim tarihini takip eden bir ay içerisinde; beyan edilen alacak ve tasinmazlarin ise beyan edilen degerlerinin karsiliginin Türk Lirasi veya döviz olarak, beyan tarihini takip eden bir yil içerisinde Türkiye’ye getirilmesi gerekiyor.

Hangi tarihten itibaren sahip olunan yurt disi varliklari bu kapsamdadir?
Düzenlemede bu yönde bir tarih belirlenmemistir. Bu sebeple, bildirilecek olan varligin belli bir tarihten önce yurt disinda oldugunu ispat etmeye gerek yoktur.
 
Varliklari Türkiye’ye getirmeden bu düzenlemeden yararlanilabilinir mi?
Bunun sadece bir istisnasi vardir. Buna göre, kanuni defterlere kaydedilen varliklar, yurt disinda bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanilan ve düzenlemenin yürürlük tarihi itibariyla kanuni defterlerde kayitli olan kredilerin, en geç 31/12/2016 tarihine kadar, kapatilmasinda kullanilabilir. Bu takdirde, borcun defter kayitlarindan düsülmesi kaydiyla, ödemede kullanilan varliklarin Türkiye'ye getirilme sarti aranmaksizin bu düzenlemeden yararlanilabilinir.

Varliklarin kayitlara intikali ne sekilde olacaktir?
Yurtdisindan getirilen bu varliklar, isletmelerin kanuni defterlerine kaydedilebilecektir. Kayit islemlerinde sinirlayici bir düzenleme öngörülmemektedir. Isletmelere, sermayeye ilave etme, özel fon hesabinda tutma veya isletme borçlarinin ödenmesinde kullanma konusunda ihtiyarilik saglanmaktadir. Ayrica, bildirim ve beyana konu edilen varliklar için amortisman ayrilamayacaktir. Bu varliklarin elden çikarilmasindan dogan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulamasi bakimindan gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.

Hangi avantajlari getirmektedir?
Bu kapsamda bildirilen veya beyan edilen islemler dönem kazancinin tespitinde dikkate alinmayacaktir. Diger bir anlatimla bu varliklar için vergi alinmayacaktir.

Kanuni defterlere kaydedilen varliklarin, sermayeye ilave edilmemis olmasi kaydiyla, isletmeden çekilmesi kar dagitimi sayilmayacak ve bu nedenle gelir ve kurumlar vergisi tarhiyati yapilmayacaktir.

Bildirilen veya beyan edilen varliklar nedeniyle, bildirim veya beyanda bulunan kisiler ile varliklarin nam veya hesabina getirildigi diger gerçek ve tüzel kisiler nezdinde, hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyati yapilmayacak, vergi cezasi kesilmeyecektir.

Nam veya hesabina bildirim veya beyanda bulunulanlara yapilan intikaller, ivazsiz intikal olarak degerlendirilmeyecek ve veraset ve intikal vergisine konu edilmeyecektir.

Diger taraftan bildirim veya beyanda bulunanlar ile bunlarin kanuni temsilcileri hakkinda, sirf bu beyanin yapilmis olmasindan dolayi ve bu beyandan hareket edilerek, asagida yer alan ilgili kanun ve kanun hükümleri dahil olmak üzere, hiçbir sekilde herhangi bir arastirma, inceleme, sorusturma veya kovusturma yapilmayacak ve idari para cezalari uygulanamayacaktir;

 • 1567 sayili Türk Parasinin Kiymetini Koruma Hakkinda Kanun,
• 106, 107, 108, 109 ve 110 uncu maddeleri hariç olmak üzere, 6362 sayili Sermaye Piyasasi Kanunu,
• 4458 sayili Gümrük Kanunu,
• 5607 sayili Kaçakçilikla Mücadele Kanunu,
• 213 sayili Kanunda düzenlenen suçlar ile bu suçlardan kaynaklanan mal varligi degerleriyle ilgili olarak 5237 sayili Türk     Ceza Kanununun 282 nci maddesi.

Varliklarin Türkiye’ye getirilmemesi halinde bir yaptirim olacak mi?
Bu kapsamdaki varliklarin Türkiye'ye getirilmemesi veya Türkiye'deki bankalar veya araci kurumlarda açilacak bir hesaba transfer edilmemesi halinde, tasarinin geçici 2 nci maddesinin besinci fikra hükmünden yararlanilamayacak ve;

• Bildirilen veya beyan edilen varliklar nedeniyle, bildirim veya beyanda bulunan kisiler ile varliklarin nam veya hesabina getirildigi diger gerçek ve tüzel kisiler nezdinde, vergi incelemesi ve vergi tarhiyati yapilabilecek, vergi cezasi kesilebilecek,
• Nam veya hesabina bildirim veya beyanda bulunulanlara bu kapsamda yapilan intikaller, ivazsiz intikal olarak degerlendirilebilecek ve veraset ve intikal vergisine konu edilebilecek,
• Diger kanunlar nezdinde; arastirma, inceleme, sorusturma veya kovusturma yapilabilecek ve idari para cezalari uygulanabilecek.

ERTUGRUL KOCACIK
ODA BASKANI

 


NOT: Bilgilendirme amaçli hazirlanmistir. Tasari henüz yasalasmamistir.


 

KAYNAKÇA
• DELOITTE VERGI SIRKÜLERI 2016/66
• SERHAT ALIGIL Dünya Gazetesi 02/07/2016 Varlik’i olanla yine ‘baris’ ariyoruz
• Jülide YIGITTÜRK GÜRDAMAR Dünya Gazetesi 04/07/2016 Varlik Baris’inda köprüden önceki son çikis rekor getirecek

 
 

 

©2016 Sakarya SMMM Odasi.