Uygulama İç Genelgesi 2016/2 Resen Terkin İşlemleri

Uygulama Iç Genelgesi 2016/2 Resen Terkin Islemleri

(08.12.2016) 
 

  T.C.

MALIYE BAKANLIGI
Gelir Idaresi Baskanligi
 
 
 
Sayi : 29537098-105[37]-52535
 
Tarih: 12/05/2016
 
Konu : Re’sen Terkin Islemleri
 
31.07.2004 tarih ve 25539 sayili Resmi Gazete’de yayimlanan 5228 sayili Bazi Kanunlarda ve 178 sayili Kanun Hükmünde Kararnamede Degisiklik Yapilmasi Hakkinda Kanunun 6 nci maddesi ile degisik 213 sayili Vergi Usul Kanununun 160 inci maddesinde;
 
“153’üncü maddede yazili mükelleflerden isi birakanlar, keyfiyeti vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
Isi birakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin isi biraktiginin tespit edilmesi veva yapilan arastirma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamamasi ve baska bir adreste faaliyetine devam ettigine dair bilgi edinilememesi veya baskaca bir ticarî, zirai ve meslekî faaliyeti olmadigi halde münhasiran sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis ettirdiginin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydinin devamina gerek görülmediginin raporda belirtilmesi halinde, mükellef (matrahti veya matraksiz beyanname verenler dahil) isi birakmis addolunur ve mükellefiyet kaydi vergi dairesince terkin edilir. Bu durum, ilgili kamu kurum ve kurulusu ile kamu kurumu niteligindeki meslek üst kurulusuna da bildirilir.
Mükellefiyet kaydinin terkin edilmesi, mükellefin isi birakmasindan önceki döneme iliskin yükümlülüklerini ortadan kaldirmayacagi gibi bu tarihten sonra faaliyette bulundugunun tespiti halinde bu dönemlere iliskin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini isleyenler hakkinda kovusturma yapilmasina ve ceza uygulanmasina da engel teskil etmez.
Bu madde kapsaminda mükellefiyet kayitlari terkin edilenlerin kimlik bilgileri ile bunlarin bastirmis veya tasdik ettirmis olduklari belgeler ve kullanmis olduklari ödeme kaydedici cihazlara iliskin bilgiler Maliye Bakanliginca belirlenecek araçlarla duyurulur.
Bu maddenin uygulanmasina iliskin usulleri belirlemeye Maliye Bakanligi yetkilidir.”
hükümlerine yer verilmistir.
Re’sen terkin; Vergi Usul Kanununun 160 inci maddesi geregince isi birakma bildiriminde bulunmayanlardan, yapilan arastirma ve yoklamalar sonucunda isi biraktigi tespit edilen veya bilinen adreslerinde bulunamayan ve baska bir adreste faaliyetine devam ettigine dair bilgi edinilemeyen mükellefler ile münhasiran sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis ettirdigi vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporla tespit edilen mükelleflerin, mükellefiyet kayitlarinin vergi dairesince terkin edilmesi islemidir.
Uygulamada ortaya çikan tereddütlerin giderilmesi ve re’sen terkin islemlerinin günümüz teknolojisinin verdigi imkanlardan da yararlanilarak daha etkin bir sekilde yapilmasini saglamak üzere bu Iç Genelge hazirlanmis olup, Genelgenin;
– (I.) Bölümünde gayri faal mükelleflerin mükellefiyet kayitlarinin re’sen terkin edilmesine iliskin is ve islemlere,
– (II.) Bölümünde baskaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadigi halde münhasiran sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis ettirdigi vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilen ve mükellefiyet kaydinin devamina gerek görülmedigi raporda belirtilen mükelleflere iliskin is ve islemlere,
(III.) Bölümünde ise ortak hususlara yer verilmistir.

I. GAYRI FAAL MÜKELLEFLERE ILISKIN YAPILACAK ISLEMLER
 
A- Gayri Faal Mükelleflerin Tespitine Iliskin Listenin Alinmasi Üzerine Yapilacak Islemler
 
Gayri faal mükellef; Vergi Usul Kanununun 160 inci maddesi geregince isi birakma bildiriminde bulunmasi gerekmekle birlikte bildirimde bulunmayanlardan, yapilan arastirma ve yoklamalar sonucunda isi biraktigi tespit edilen veya bilinen adreslerinde bulunamayan ve baska bir adreste faaliyetine devam ettigine dair bilgi edinilemeyen mükelleftir.
“Gayri Faal Mükelleflerin Tespitine Iliskin Liste”; gayri faal mükelleflerin tespitine yönelik olarak vergi dairelerince yapilacak re’sen terkin çalismalarinda faydalanmak üzere, asagida belirtilen esaslar dogrultusunda beyanname vermeyen mükelleflere iliskin bilgilerin yer aldigi ve her aym ilk haftasinda sistem tarafindan olusturulan listedir.
Gayri faal mükelleflerin tespitine iliskin listede;
– Ticari, zirai veya mesleki kazançlarindan dolayi gerçek usule tabi gelir vergisi mükellefleri (adi ortakliklar dahil) ile kurumlar vergisi mükelleflerinden birbirini izleyen iki döneme ait katma deger vergisi beyannamesi vermeyenler,
– Ticari kazançlari basit usule tabi (KDV mükellefiyeti olanlar hariç) mükellefler ile banka ve sigorta muameleleri vergisi mükelleflerinden yillik gelir/kurumlar vergisi beyannamesini kanuni sürenin bitimini izleyen aydan baslayarak üç ay içerisinde vermeyen mükellefler,
– Elektrik ve/veya dogalgaz aboneligi tespit edilen mükelleflerin aboneliginin
bulundugu isyeri adresleri yer alacaktir.
Her ayin ilk haftasinda, gayri faal mükelleflerin tespitine iliskin listenin sistem tarafindan olusturulmasindan sonraki bes is günü içinde liste alinarak, listede yer alan mükelleflerin tarh dosyalarinda, isi biraktigina veya isine devam ettigine dair herhangi bir bilgi veya belgenin bulunup bulunmadigi kontrol edilecektir.
Anilan listede, elektrik ve/veya dogalgaz aboneligi tespit edilen mükelleflerin aboneliginin bulundugu isyeri adreslerine de yer verilmesi durumunda bu husus da dikkate alinacaktir.
Yapilan kontrol sonucunda, mükellefin isine devam ettigine dair herhangi bir bilgi veya belgenin bulunmamasi halinde söz konusu listenin sisteme konuldugu ayi izleyen üçüncü ayin sonuna kadar gerekli yoklama ve arastirma islemleri yapilarak re’sen terkin islemleri tamamlanacaktir.
 
B- Yoklama ve Arastirma Islemleri
Gayri faal mükelleflerin tespitine iliskin listede yer alan mükelleflerin bilinen adreslerinde bulunup bulunmadiginin ve baska bir adreste faaliyetine devam edip etmediginin tespit edilmesi amaciyla bilinen adreslerinde yoklama yapilir. Ayrica, mükelleflerin bilinen adreslerinde bulunamamasi halinde, sistemde yapilan arastirmalar sonucunda tespit edilen elektrik ve/veya dogalgaz aboneliginin bulundugu isyeri adreslerinde de yoklama yapilir.
Yapilan yoklamalardan sonuç alinamamasi halinde, yukarida belirtilen hususlari tespit etmek amaciyla; gerçek kisi mükelleflerde mükellefin, tüzel kisi mükelleflerde kanuni temsilcisinin (kanuni temsilcinin adresinde bulunamamasi durumunda ortaklardan en az birinin), adi ortakliklarda ise ortaklardan en az birinin 5490 sayili Nüfus Hizmetleri Kanununa göre olusturulan Adres Kayit Sisteminde yapilacak sorgulama ile tespit edilen yerlesim yeri (ikametgah) adresinde arastirma yapilir.
 

1- Yoklama Islemleri
 
a- Gerçek Kisi Mükellefler Nezdinde Yapilacak Yoklamalar
 
Ticari, zirai veya mesleki kazançlarindan dolayi gerçek veya basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükelleflerinin, öncelikle isyeri adresinde yoklama yapilir.
Mükellefin isyeri adresinde bulunamamasi halinde, sistemde yapilan arastirmalar sonucunda mükellef adina tespit edilen elektrik ve/veya dogalgaz aboneliginin bulundugu isyeri adresinde yoklama yapilir.
 
b- Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti Bulunan Tüzel Kisi Mükellefler Nezdinde Yapilacak Yoklamalar
Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan tüzel kisi mükelleflerin, öncelikle isyeri adresinde yoklama yapilir.
Mükellef kurumun isyeri adresinde bulunamamasi halinde, sistemde yapilan arastirmalar sonucunda mükellef kurum adina tespit edilen elektrik ve/veya dogalgaz aboneliginin bulundugu isyeri adresinde yoklama yapilir.
 
c- Adi Ortakliklar Nezdinde Yapilacak Yoklamalar
Adi ortakliklarda, öncelikle ortakligin isyeri adresinde yoklama yapilir. Adi ortakligin isyeri adresinde bulunamamasi halinde, sistemde yapilan arastirmalar sonucunda ortaklik adina tespit edilen elektrik ve/veya dogalgaz aboneliginin bulundugu isyeri adresinde yoklama yapilir.
 
ç- Yoklamada Tespit Edilecek Hususlar
Re’sen terkin islemi yapilacak mükelleflerle ilgili isyeri adresinde yapilacak yoklamalarda;
– Faaliyetine devam edip etmedigi,
– Adreste bulunup bulunmadigi, bulunmuyorsa hangi tarihte ayrildigi,
– Faaliyetine baska bir adreste devam ediyorsa hangi tarihten itibaren yeni adreste faaliyette bulundugu,
– Adreste baskasi faaliyet gösteriyorsa, hangi tarihten itibaren orada faaliyet gösterdigi,
– Isyerinin yoklama tarihindeki durumu (kapali, bos, yikilmis vb.)
tespit edilerek bu hususlara yoklama fisinde yer verilir.
Yapilan yoklama sirasinda yukarida belirtilenler disinda tespit edilen diger hususlara da yoklama fisinde yer verilecegi tabiidir.
 
2- Arastirma Islemleri
Yapilan yoklamalardan sonuç alinamamasi halinde;
– Gerçek kisi mükelleflerde, Adres Kayit Sisteminde yapilacak sorgulama ile tespit edilen yerlesim yeri adresinde,
– Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan tüzel kisi mükelleflerin kanuni temsilcilerinin Adres Kayit Sisteminden yapilacak sorgulama ile tespit edilen yerlesim yeri adresinde, kanuni temsilcinin adresinde bulunamamasi halinde ise ortaklardan en az birinin Adres Kayit Sisteminden yapilacak sorgulama ile tespit edilen yerlesim yeri adresinde,
– Adi ortakliklarda, ortaklardan en az birinin Adres Kayit Sisteminde yapilacak sorgulama ile tespit edilen yerlesim yeri adresinde arastirma yapilacaktir.
Re’sen terkin islemi yapilacak mükelleflerle ilgili yerlesim yeri adresinde yapilacak arastirmalarda;
– Faaliyetine devam edip etmedigi,
– Faaliyetine baska bir adreste devam ediyorsa hangi tarihten itibaren, yeni adreste
faaliyette bulundugu
tespit edilerek bu hususlara düzenlenecek tutanakta/yoklama fisinde yer verilir.
Yapilan arastirma sirasinda yukarida belirtilenler disinda tespit edilen diger hususlara da tutanakta/yoklama fisinde yer verilecegi tabiidir.
 
C- Gayri Faal Mükelleflerin Mükellefiyet Kaydinin Terkin Edilecegi Tarihin Belirlenmesi
 
1- Gerçek Kisiler
 
Bilindigi üzere, gerçek kisi mükelleflerin mükellefiyet kayitlarinin sona ermesi, mükellefin kendi istegi ile isini terk ederek keyfiyeti vergi dairesine bildirmesi, mükellefin ölümü, gaiplik karari ve ölüm karinesi gibi hallerde mümkün olmaktadir.
Gerçek kisi mükelleflerin mükellefiyet kayitlarinin sona erdirilmesinde genel kural bu olmakla birlikte, yapilan yoklama ve arastirmalar sonucunda, isini terk ettigi tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve baska bir adreste de faaliyetine devam ettigine dair bilgi edinilemeyen mükelleflerin;
a- Kamu kurum ve kuruluslari tarafindan tutulan kayit ve siciller veya diger kanaat getirici vesikalarla isini terk ettigi tarihin tespit edilmesi halinde bu tarih itibariyla
b- Isini terk ettigi tarihin kanaat getirici vesikalarla tespit edilememesi durumunda,
– Aylik veya üç aylik olarak verilen en son beyannamesinin içerdigi dönem sonu itibariyla,
– Basit usulde (ihtiyari olarak KDV mükellefiyeti tesis ettirenler hariç) vergilendirilenlerde verilen en son yillik gelir vergisi beyannamesinin içerdigi dönem sonu itibariyla,
c- Isini terk ettigi tarihin kanaat getirici vesikalarla tespit edilememesi ve faaliyetine iliskin herhangi bir beyanname de vermemesi halinde ise bu Iç Genelgenin (I/B-l-a) bölümü kapsaminda isyeri adresinde yapilan yoklama tarihi itibariyla
mükellefiyet kayitlarinin terkin edilmesi gerekmektedir.
Mükellefiyet kaydi re’sen terkin edilecek mükellefin; isletmesine kayitli tasit, gayrimenkul, stok veya demirbas gibi varliklarinin mevcudiyeti, yukarida yapilan tespitlere dayanilarak mükellefiyetinin re’sen terkin edilmesine engel teskil etmeyecektir.
 
2- Tüzel Kisiler
 
Vergi Usul Kanununun 161 inci maddesine göre isi birakma, vergiye tabi olmayi gerektiren muamelelerin tamamen durdurulmasi ve sona erdirilmesini ifade eder. Ayni Kanunun 162 nci maddesine göre ise tasfiye ve iflas hallerinde, mükellefiyetin vergi ile ilgili muamelelerin tamamen sona erdirilmesine kadar devam etmesi ve bu hallerde tasfiye memurlari veya iflas dairesi tarafindan, tasfiye veya iflas kararlarinin ve tasfiyenin veya iflasin kapandiginin vergi dairesine ayri ayri bildirilmesi zorunludur.
Ticaret sirketleri açisindan mükellefiyetin sona erdirilmesi tasfiye ve iflas hallerine inhisar ettirilmistir. 6102 sayili Türk Ticaret Kanununda öngörülen islemler yerine getirilmeden ve tasfiye veya iflasin sona erdigi tescil ve ilan edilmeden, tasfiyenin sona erdiginin kabul edilmesi ve sirketin tüzel kisiliginin ortadan kaldirilmasi mümkün degildir.
Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan tüzel kisi mükelleflerin mükellefiyet kayitlarinin sona erdirilmesinde genel kural bu olmakla birlikte; faaliyetlerini birakmis, ortaklari dagilmis, ortakligin feshine ve tasfiyesine tevessül edilmemis, sorumlu ve muhatap tutulacak kanuni temsilci veya tasfiye memuru da bulunmayan, islerini tamamen terk ettigi belirlenen ve vergiye tabi bir faaliyeti de tespit edilemeyen mükelleflerin mükellefiyet kayitlarinin bu Iç Genelge çerçevesinde yapilan tespitlere göre terkin edilmesi mümkün bulunmaktadir.
Yapilan yoklama ve arastirmalar sonucunda, isini terk ettigi tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve baska bir adreste de faaliyetine devam ettigine dair bilgi edinilemeyen kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan tüzel kisiligin;
a- Isini terk ettigi tarihin kamu kurum ve kuruluslari tarafindan tutulan kayit ve siciller veya diger kanaat getirici vesikalarla tespit edilmesi halinde bu tarih itibariyla,
b- Isini terk ettigi tarihin kanaat getirici vesikalarla tespit edilememesi durumunda, aylik veya üç aylik olarak verilen en son beyannamesinin içerdigi dönem sonu itibariyla,
e- Isini terk ettigi tarihin kanaat getirici vesikalarla tespit edilememesi ve faaliyetine iliskin herhangi bir beyanname de vermemesi halinde ise bu Iç Genelgenin (I/B-l-b) bölümü kapsaminda isyeri adresinde yapilan yoklama tarihi itibariyla
mükellefiyet kayitlarinin terkin edilmesi gerekmektedir.
Mükellefiyet kaydi re’sen terkin edilecek kurumlar vergisi mükellefinin isletmesine kayitli tasit, gayrimenkul, stok veya demirbas gibi varliklarinin mevcudiyeti yukarida yapilan tespitlere dayanilarak mükellefiyetin re’sen terkin edilmesine engel teskil etmeyecektir.
Tasfiyesine karar verilmis olmakla birlikte, gayri faal durumdaki tüzel kisi mükellefin tasfiye memuru ve ortaklarindan en az birinin adresinde yapilacak arastirma sonucunda, tasfiye memuruna ve ortaga ulasilamamasi halinde de mükellefiyet kaydinin re’sen terkin edilmesi mümkün bulunmaktadir.
Diger taraftan, 6102 sayili Kanunun geçici 7 nci maddesi kapsaminda ticaret sicilinden kayitlari silindigi tespit edilen mükelleflerin terkin islemleri 2014/1 Seri No.lu Uygulama Iç Genelgesine göre yerine getirilecektir.
 
Ç- Sahte, Çalinti ya da Tahrif Edilmis Kimlik Karti (Nüfus Cüzdani) Kullanilarak Bilgileri Disinda Adlarina Mükellefiyet Tesis Edilenlerle Ilgili Islemler
 
Mahkeme karari, vergi inceleme raporu veya vergi daireleri tarafindan resmi makamlarla yapilan yazismalar sonucunda, sahte, çalmti ya da tahrif edilmis kimlik karti ile bilgileri disinda adlarina mükellefiyet tesis ettirildigi tespit edilenlerin mükellefiyet kayitlari, tesis tarihi itibariyla terkin edilecektir.
Sahte, çalinti ya da tahrif edilmis kimlik karti ile mükellefiyet tesis ettirenlerin kimlik bilgilerinin tespit edilmesi halinde, bunlar hakkinda gerekli islemlerin (mükellefiyet tesisi, tarhiyat vb.) yapilacagi tabiidir.
 
D- Mükellefiyet Kayitlari Terkin Edilen Mükelleflerden Faaliyetine Devam Ettigi Tespit Edilenler Hakkinda Yapilacak Islemler
 
Bu Iç Genelgede yer alan esaslara uygun olarak mükellefiyet kaydi terkin edilen mükelleflerden;
– Faaliyetlerine baska bir adreste devam ettigi tespit edilenlerin mükellefiyet kaydi mükellefiyetin terkin edildigi tarihten itibaren,
– Yeniden faaliyete geçtikleri tespit edilenlerin mükellefiyet kaydi yeniden faaliyete geçtikleri tarihten itibaren,
– Tasfiyeye tabi tutulduklari tespit edilenlerin mükellefiyet kaydi tasfiyeye girildigi tarihten itibaren
yeniden tesis edilecek ve mükellefiyetin tesis edildigi tarihten sonraki dönemlere iliskin yükümlülüklerin tarh zamanasimi dikkate alinarak yerine getirilmesi saglanacaktir.
Mükellefiyet kaydi terkin edilen ve üzerine kayitli tasit, gayrimenkul, stok veya demirbas bulunan mükelleflerin, söz konusu varliklarin satis islemlerini gerçeklestirdikleri tarih itibariyla mükellefiyet kayitlari yeniden tesis edilecektir.
 
E- Takdire Sevk Islemleri
 
Mükellefiyet kayitlari bu Iç Genelge uyarinca terkin edilen mükellefler hakkinda mükellefiyetin terkin edildigi tarihten sonraki dönemlere iliskin takdire sevk islemi yapilmayacaktir. Beyanname vermeme nedeniyle takdir komisyonuna sevk edilen dosyalarin bulunmasi halinde, bu dosyalar takdir komisyonundan çekilecektir. Mükellefiyetin terkin edildigi tarihten sonraki dönemlere iliskin olarak takdir komisyonunca karara baglanan dosyalar ise Vergi Usul Kanununun düzeltmeye iliskin hükümlerine göre islemden kaldirilacaktir.
 
F- Takip Islemleri
 
Bu Iç Genelge uyarinca, mükellefiyet kaydi terkin edilen mükelleflerin, mükellefiyet kayitlarinin terkin edildigi tarihten önceki dönemlere ait borçlariyla ilgili takip islemlerine devam edilecektir.
Gerçek veya tüzel kisi mükelleflerin borçlarindan dolayi, 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun kapsaminda kendilerine veya sirket tüzel kisiligine ait mal varligina, sirketin kanuni temsilcilerinin ya da ortaklarinin sahsi mal varliklarina haciz tatbik edilmesi, bu Iç Genelge uyarinca mükellefiyet kaydinin terkinine engel degildir. Dolayisiyla, tüzel kisi mükelleflerin sirket tüzel kisiligine ait mal varligina, sirket müdürünün, ortaklarinin veya gerçek kisi mükelleflerin mal varligina haciz tatbik edilmis olsa dahi, bu Iç Genelgede belirtilen sartlarin varligi halinde, sirketin veya gerçek kisi mükellefin mükellefiyet kaydi terkin edilecektir.
Mükellefiyet kayitlari bu Iç Genelge kapsaminda terkin edilen mükellefler adina re’sen terkin tarihinden sonraki dönemlere ait vergi dairesince yapilan (vergi/ceza) tarhiyatlara iliskin olusan borçlar nedeniyle mükellef tarafindan ödenen tutarlarin düzeltme zamanasimi dikkate alinarak mükellefe 6183 sayili Kanunun 23 üncü maddesi dikkate alinarak iadesi mümkün bulunmaktadir.
 
G- Re’sen Terkin Islemine Baslanilmamis ya da Re’sen Terkin Islemine Baslanilmis Olmakla Birlikte Re’sen Terkin Islemleri Sonuçlandirilmamis
 
Mükelleflerle Ilgili Yapilacak Islemler
Gayri faal mükelleflerin tespitine iliskin olarak sistemde olusturulacak ilk listede, bu Iç Genelgenin yayimlandigi tarihe kadar, vergi dairesi bazinda re’sen terkin islemi yapilmasi gereken bütün mükellefler yer alacaktir.
Bu mükelleflerin re’sen terkin islemlerinin listenin sisteme konuldugu ayi izleyen altinci ayin sonuna kadar tamamlanmasi gerekmektedir. Vergi daireleri bu süre içerisinde söz konusu listede yer alan mükelleflerin re’sen terkin islemlerini tamamlayacaklardir. Vergi dairesi müdürleri/müdürler/malmüdürleri bu listede yer alan mükelleflerin verilen süre içerisinde re’sen terkin islemlerinin bitirilmesini titizlikle takip edeceklerdir.
Bu Iç Genelgenin yayimindan önce 2004/13 Seri No.lu Uygulama Iç Genelgesinin (I.) Bölümü kapsaminda, re’sen terkin islemlerine baslanmis ancak bu Iç Genelgenin yayim tarihi itibariyla sonuçlanmamis mükelleflerin re’sen terkin islemleri bu Iç Genelgedeki düzenlemeler dikkate alinarak tamamlanacaktir.
 
H- Gayri Faal Mükelleflere Iliskin Diger Hususlar
 
1- Gayri faal mükelleflerin tespitine iliskin listede yer alan mükelleflere iliskin islemlerin söz konusu listenin sisteme konuldugu ayi izleyen üçüncü ayin sonuna kadar sonuçlandirilmasi gerekmektedir.
Re’sen terkin islemleri, belirtilen süre içerisinde sonuçlandirilmayan mükelleflerin tespit edilmesi bakimindan anilan listenin sisteme konuldugu ayi izleyen dördüncü ayin ilk
haftasinda re’sen terkin islemi sonuçlanmamis mükellefleri gösteren “Re’sen Terkin Islemleri Tamamlanmayan Mükellefler Listesi” sisteme konulacaktir. Vergi dairelerinde ilgili müdür yardimcisi, bagli vergi dairelerinde (malmüdürlüklerinde) ise ilgili sef tarafindan söz konusu listede yer alan mükelleflerin re’sen terkin islemlerinin sonuçlandirilmama nedenleri arastirilarak vergi dairesi müdürüne/müdüre/malmüdürüne üç gün içinde bildirilecektir. Vergi dairesi müdürü/müdür/malmüdürü tarafindan ise re’sen terkin islemlerinin sonuçlandirilmasi için gerekli islemlerin yapilmasi saglanacaktir.
2- Mükellefiyet kayitlari terkin edilen mükellefler hakkinda mükellefiyetin terkin edildigi tarihten sonraki dönemlere iliskin olarak beyanname veya bildirimlerin verilmemesi nedeniyle kesilen cezalar, Vergi Usul Kanununun düzeltmeye iliskin hükümlerine göre islemden kaldirilacaktir.
3- Terkin tarihinden sonra posta yoluyla gönderilen beyannamelerin posta zarflarinin üzerinde bulunan adresler, mükellefin dosyasinda bulunan adresler ile karsilastirilarak kontrol edilecek, daha önce yoklama yapilan adresten farkli bir adres posta zarfinin üzerine yazilmis ise derhal belirtilen adreste yoklama yapilacak, yoklama sonucunda posta zarfi üzerindeki adreste mükellefin bulunmadigi tespit edilir ise beyanname isleme tabi tutulmadan dosyasinda muhafaza edilecektir.
4- Yük ve yolcu tasimaciligi faaliyetinden dolayi mükellefiyeti bulunan ancak, isi birakma bildiriminde bulunmayan gelir vergisi mükellefleriyle ilgili olarak 2003/3 ve 2015/1 Sira No.lu Gelir Vergisi Kanunu Iç Genelgelerine göre islem yapilacaktir.
5- Mükellefiyeti vergi dairesince re’sen terkin edilecek mükelleflerin, ayni vergi dairesi yetki alani içinde bulunan subelerinin mükellefiyet kayitlari da, bu Iç Genelgedeki esaslar çerçevesinde terkin edilecektir. Gayri faal durumda olan ve adreslerinde bulunamayan mükelleflerin, baska vergi dairesi baskanligi/vergi dairesi yetki alani içinde subelerinin olmasi halinde; subelerin bagli bulundugu vergi dairesi baskanligina/vergi dairesine subenin gayri faal olup olmadiginin arastirilmasi ve gayri faal oldugunun anlasilmasi durumunda mükellefiyet kaydinin terkin edilmesi gerektigi derhal bir yazi ile bildirilecek ve subelerin mükellefiyet kayitlarinin terkini ile es zamanli olarak merkezin bulundugu yer vergi dairesi baskanligi/vergi dairesince de merkezin mükellefiyet kaydi terkin edilecektir.
6- Vergi dairelerinin bölünmesi durumunda yeni vergi dairesine nakil olacak mükelleflerin faal olmalarina dikkat edilecektir. Bir baska ifadeyle, gayri faal olan mükelleflerin yeni kurulan vergi dairesine nakli yapilmayacaktir. Bununla birlikte, nakil gelen mükellefler hakkinda, nakil olunan vergi dairelerince yapilan yoklama ve arastirmalar sonucunda faal olmadiginin tespit edilmesi halinde, nakil nedeniyle terk islemi yapilarak yoklama ve arastirmalara yönelik bilgi ve belgelerin birer örnegi bir yazi ekinde bölünen vergi dairesine gönderilecektir. Bölünen vergi dairesi gelen yazi ve belgeler üzerine gerekli arastirmalari yaparak, mükellefin terkin islemini gerçeklestireceklerdir.
7- Vergi Usul Kanununun 160 mci maddesinde isi birakma bildiriminde bulunma zorunlulugu bulunan mükellefler belirtilmistir. Bu maddede, 153 üncü maddede sayilan; vergiye tabi ticaret ve sanat erbabi, serbest meslek erbabi, kurumlar vergisi mükellefleri ile kollektif ve adi sirket ortaklariyla komandit sirketlerin komandite ortaklarinin faaliyetlerine son vermeleri durumunda, isi birakma bildirimi vermeye zorunlu olduklari belirtilmektedir.
Buna göre, gayrimenkul sermaye iradi, menkul sermaye iradi, ücret, diger kazanç ve irat sahiplerinin isi birakma bildirimde bulunma zorunlulugu bulunmadigindan, bu mükelleflerin mükellefiyet kayitlarinin terkin edilme islemleri Vergi Daireleri Islem Yönergesinde belirtilen genel usul ve esaslara göre yapilacaktir.
8- Vergi inceleme elemanlarinca yapilan inceleme, arastirma ve yoklamalar sonucunda, isini terk ettigi tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve baska bir adreste faaliyete devam ettigine dair bilgi edinilemeyen mükelleflerin mükellefiyet kayitlari, vergi inceleme elemaninin bu hususlari içeren raporuna istinaden;
– Inceleme elemani tarafindan tespit edilen terk tarihi,
– Terk tarihi tespit edilememis ise rapor düzenleme tarihi itibariyla terkin edilecektir.
9- Beyannamelerini vermekle birlikte, vergi dairelerince re’sen terkin haricinde yapilan yoklama ve arastirmalar sonucunda veya kamu kurum ve kuruluslarindan gelen bilgi ve/veya belgelerden mükellefin faaliyette bulunmadigina iliskin bilgi edinilmesi durumunda, bu Iç Genelge kapsaminda yapilacak yoklama ve arastirma islemleri sonucunda gayri faal oldugu tespit edilen mükelleflerin mükellefiyet kayitlari re’sen terkin edilecektir.
 
II. MÜNHASIRAN SAHTE BELGE DÜZENLEMEK AMACIYLA MÜKELLEFIYET TESIS ETTIRENLERLE ILGILI ISLEMLER
 
5228 sayili Kanunla degistirilen, 213 sayili Vergi Usul Kanununun 160 inci maddesinin 3 üncü fikrasinda,
“… baskaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadigi halde münhasiran sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis ettirdiginin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydinin devamina gerek görülmediginin raporda belirtilmesi halinde, mükellef (matrahli veya matrahsiz beyanname verenler dahil) isi birakmis addolunur ve mükellefiyet kaydi vergi dairesince terkin edilir …” hükmüne yer verilmistir.
Bu çerçevede, münhasiran sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis ettirdigi vergi inceleme raporuyla tespit edilen gerçek ve tüzel kisilerin mükellefiyet kayitlari, bunlarin matrahli ya da matrahsiz beyanname verip vermedigine bakilmaksizin vergi inceleme raporunda mükellefiyet kaydinin devamina gerek görülmediginin belirtilmis olmasi sarti ile raporda belirtilen tarih itibariyla vergi dairesince terkin edilecektir.
Yapilan terkin islemi, mükellefin isi birakmasindan önceki döneme iliskin yükümlülüklerini ortadan kaldirmayacagi gibi bu tarihten sonra faaliyette bulundugunun tespiti halinde bu dönemlere iliskin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini isleyenler hakkinda kovusturma yapilmasina ve ceza uygulanmasina da engel teskil etmeyecektir.
Münhasiran sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis ettirdigi vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporda tespit edilen ve mükellefiyet kaydinin devamina gerek görülmediginin raporda belirtilmesi üzerine mükellefiyet kaydi terkin edilenlerin, terkin tarihinden sonra posta yoluyla gönderecegi beyannameler, isleme tabi tutulmadan dosyasinda muhafaza edilecektir.
 
III. ORTAK HUSUSLAR
 
Mükellefiyet kayitlari bu Iç Genelgenin birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan düzenlemeler dogrultusunda re’sen terkin edilen mükelleflere iliskin ortak hususlar asagida açiklanmistir.
 
A- Kayitlari Silinen Mükelleflere Iliskin Bilgi Formunun Düzenlenmesi
 
Yukarida yer alan esaslar çerçevesinde mükellefiyet kayitlari re’sen terkin edilecek mükellefler için “Kayitlari Silinen Mükelleflere Iliskin Bilgi Formu”nun (Ek:l) “Kayitlari Silinen Mükelleflere Iliskin Bilgi Formu Doldurma Talimati”na (Ek:2) uygun olarak doldurulmasi zorunludur.
Kayitlari silinen mükelleflere iliskin bilgi formunun düzenlenmesi sirasinda, mükellefe veya ortakliga ait sicil bilgileri ile bunlar tarafindan bastirilan ve iptal ettirilmeyen belgelerin türü, seri ve sira numaralariyla, belge basimina iliskin bilgiler ile ödeme kaydedici cihazlarin marka, model ve sicil numaralarini (fisin sonunda “MF” nin yaninda yer alan harf ve numaralar) içeren bilgilerin eksiksiz ve dogru olarak doldurulmasina azami titizlik ve özenin gösterilmesi gerekmektedir.
Vergi inceleme elemanlarinca hazirlanan rapora istinaden düzenlenen kayitlari silinen mükelleflere iliskin bilgi formunda ayrica vergi inceleme raporunu düzenleyenin adi, soyadi ve unvani, raporun tarih ve numarasinin da yazilmasi gerekmektedir.
Kayitlari silinen mükelleflere iliskin bilgi formu düzenleyen memur, sef ve müdür yardimcisi (malmüdürlüklerinde ilgili sef) tarafindan imzalanip vergi dairesi müdürü/müdür/malmüdürü tarafindan onaylanacaktir. Onaylanan form esas alinarak mükellefiyet durumuna göre sistemde bilgi girisi yapilacak olup, mükellefiyet kaydi re’sen terkin edilerek söz konusu form mükellefin dosyasinda muhafaza edilecektir.
Gayri faal mükelleflere iliskin olarak yapilan terkin islemlerinde (7) terk türü kodu, vergi inceleme elemanlarinca hazirlanan rapora istinaden yapilan terkin islemlerinde (8) terk türü kodu ile sistemde bilgi girisi yapilarak terkin islemi gerçeklestirilecektir.
 
B- Re’sen Terkin Islemlerinin Takibi
 
Vergi dairesinin, vergi kanunlari ile kendisine görev olarak verilen, mükellefin tespiti, beyannamenin kontrolü ve kabulü, vergilerin zamaninda tarh ve tahakkuku, vergilerin vadesinde tahsili, muhasebe kayitlarinin tutulmasi islemlerini süresinde ve eksiksiz yapabilmesi esastir.
Bu nedenle, vergi dairelerinin faal mükelleflere daha iyi hizmet verebilmeleri ve etkinliklerini arttirabilmeleri için gayri faal mükelleflere iliskin olarak yukarida açiklanan
islemlerin ivedilikle yapilmasina azami özenin gösterilmesi gerekmekte olup, bu islemlerin belirtilen sürelerde aksatilmadan yerine getirilmesi hususu vergi dairesi müdürleri/müdürler/malmüdürleri tarafindan bizzat takip edilecektir.
 
C- Yürürlükten Kaldirilan Iç Genelgeler
 
Bu Iç Genelge ile 2004/13 ve 2009/3 Seri No.lu Uygulama Iç Genelgeleri yürürlükten kaldirilmistir.
Bilgi edinilmesini ve geregini rica ederim.
Naci AGBAL
Maliye Bakani