SGK Genelgesi 2016-20 (2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik)

T.C.
SOSYAL GÜVENLIK KURUMU BASKANLIGI
Sigorta Primleri Genel Müdürlügü

Konu : 2013/11 sayili Genelgede Degisiklik
GENELGE 2016 – 20
Bilindigi üzere, 10/2/2016 tarihli ve 29620 Sayili Resmi Gazetede yayimlanan 6663 sayili Gelir Vergisi Kanunu ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun ile 26/2/2016 tarihli ve 29636 sayili Resmi Gazetede yayimlanan 6676 sayili Arastirma ve Gelistirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkinda Kanun ile Bazi Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun” ile 5510 sayili Kanunun bazi maddeleri degistirilmis, bazi maddelerine ilaveler yapilmistir.

Bu Genelge ile yeni mevzuata ve güncellenen mevzuata iliskin olarak 22/2/2013 tarihli ve 2013/11 sayili Genelgede yapilan degisiklikler asagida açiklanmistir.

A- GENELGENIN BIRINCI KISMINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

1- “Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fikrasinin (a) Bendine Tabi Çalisan Sigortalilar’ baslikli birinci bölümün üçüncü paragrafinda yer alan “ile” ibaresinden önce gelmek üzere, “, kamu kurum ve kuruluslari tarafindan desteklenen projelerde görevli bursiyerler ” ibaresi eklenmistir.

2- “Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fikrasinin (a) Bendine Tabi Çalisan Sigortalilar” baslikli birinci bölümde yer alan “1.19” baslikli bölümden sonra gelmek üzere “1.20- Derneklerde çalisanlarin sigortaliligi”,“1.21- Belediye baskan yardimcilarinin sigortaliligi” ve “1.22- Dogum ve evlat edinme sonrasi yarim çalisma ödenegi alanlar” alt basliklari açiklamalari ile birlikte eklenmistir.

“1.20- Derneklerde çalisanlarin sigortaliligi

4721 sayili Türk Medeni Kanununun 56 nci maddesinde dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kisinin kazanç paylasma disinda belirli ve ortak bir amaci gerçeklestirmek üzere, bilgi ve çalismalarini sürekli olarak birlestirmek suretiyle olusturduklari, tüzel kisilige sahip topluluklar olarak tanimlanmistir.

5253 sayili Dernekler Kanunun 13 üncü maddesi ile dernek hizmetleri gönüllüler veya yönetim kurulu karari ile göreve baslatilan ücretliler araciligiyla yürütülmekte dernek yönetim ve denetim kurullarinin kamu görevlisi olmayan baskan ve üyelerine ücret verilebilmekte ancak verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafindan tespit olunmakta, yönetim ve denetim kurulu üyeleri disindaki üyelere ücret, huzur hakki veya baska bir ad altinda herhangi bir karsilik ödenmemektedir. 26 nci madde ile de dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçlari gerçeklestirmek üzere, egitim ve ögretim faaliyetleri için yurt, pansiyon; üyeleri için lokal açabilmekte ve bu tesisleri isletebilmektedirler.

5520 sayili Kurumlar Vergisi Kanununda derneklerin kurdugu iktisadi isletmeler dernege ait veya bagli olup faaliyetleri devamli bulunan ve sermaye sirketi ve kooperatifler disinda kalan ticari, sinai ve zirai isletmeler ile benzer nitelikteki yabanci isletmeler, dernek iktisadi isletmeleri olarak tanimlanmistir.

Buna göre, dernekler ya da derneklerin kurdugu iktisadi isletmelerde çalisma gönüllülük esasina dayandigindan dernek yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile dernek üyeleri dernekte yaptiklari isler nedeniyle ücret alsalar dahi sigortali sayilmayacaktir. Dernek yönetim kurulu tarafindan ise alinan ücretliler hakkinda ise Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fikrasinin (a) bendi hükümleri uygulanacaktir.

1.21- Belediye baskan yardimcilarinin sigortaliligi

5393 sayili Belediye Kanunun 49 uncu maddesinin yedinci fikrasi ile norm kadrosunda belediye baskan yardimcisi bulunan belediyelerde norm kadro sayisina bagli kalinmaksizin; belediye baskaninin, zorunlu görmesi halinde, nüfusu 50.000’e kadar olan belediyelerde bir, nüfusu 50.001-200.000 arasinda olan belediyelerde iki, nüfusu 200.001-500.000 arasinda olan belediyelerde üç, nüfusu 500.000 ve fazla olan belediyelerde dört belediye meclis üyesini belediye baskan yardimcisi olarak görevlendirebilmektedir. Belediye meclis üyeleri arasindan belediye meclisindeki görev süresini geçmeyecek sekilde görevlendirilen belediye baskan yardimcilari taleplerine göre bir sosyal güvenlik kurumu ile iliskilendirilmektedir.

Bu Genelgenin dördüncü kisim, birinci bölüm “2.6- Belediye Baskan Yardimcilari” alt basliginda herhangi bir sigortaliligi olmayan belediye baskan yardimcilarinin talepte bulunmalari halinde görevlendirildikleri tarihten itibaren, (a) ve (b) bentlerine tabi sigortaliligi bulunanlarin ise bu sigortaliliklarini sona erdirip (c) bendine tabi olmak için talepte bulunmalari halinde (c) bendine göre sigortali sayilacagi açiklanmistir.

Belediye baskan yardimcilarinin sigortali sayilmasi taleplerine bagli oldugundan, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fikrasinin (c) bendi kapsaminda talepte bulunmayip, (a) bendine tabi olmak için talepte bulunan belediye baskan yardimcilarinin talepleri kabul edilerek (a) bendi kapsaminda sigortali sayilacaklardir. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fikrasinin (a) bendi kapsaminda talepte bulunmamakla birlikte herhangi bir sigortaliligi olmayanlardan belediyelerce prim ödenen belediye baskan yardimcilarinin 2008 yili Ekim ayindan sonraki süreleri de (a) bendi kapsaminda sigortalilik sayilacaktir.

Emekli ayligi almakta iken belediye baskan yardimcisi olarak görevlendirilenler 5335 sayili Kanunun 30 uncu maddesinde sayilan istisnalar içinde yer aldiklarindan emekli ayliklari kesilmediginden bu görevde bulunduklari sürece ve (4/a) sigortalisi olmak için talepte bulunmalari halinde sosyal güvenlik destek primine tabi tutulacaklardir.

1.22- Dogum ve evlat edinme sonrasi yarim çalisma ödenegi alanlar

6663 sayili Kanunla 4447 sayili Kanuna 10/2/2016 tarihinden itibaren eklenen ek 5 inci madde ile 4857 sayili Kanunun 74 üncü maddesi kapsaminda dogum sonrasi analik hali sona eren ve ise baslayan kadin sigortaliya ya da 3 yasini doldurmamis çocugu evlat edinen kadin veya erkek sigortalilara istekleri halinde haftalik çalisma süresinin yarisi kadar, birinci dogumda 60 gün, ikinci dogumda 120 gün, sonraki dogumlarda ise 180 gün ücretsiz izin alan isçiye dogum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yilda en az 600 gün issizlik sigortasi primi bildirilmis olmasi, 4857 sayili Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalik çalisma süresinin yarisi kadar fiilen çalisilmasi ve dogum ve evlat edinme sonrasi analik hali izninin bittigi tarihten itibaren 30 gün içinde ISKUR’a dogum ve evlat edinme sonrasi yarim çalisma belgesi ile basvuruda bulunulmasi halinde yarim çalisma ödenegi verilmesi uygulamasi getirilmistir.

Yarim çalisma ödenegi ISKUR’ca verilecek olup yarim çalisma ödenegi alan sigortalilar için ISKUR % 32,5 oraninda uzun vade ve genel saglik sigortasi primini aylik prim ve hizmet belgesi ile Kuruma bildirilecek, yarim çalisma ödenegi ödenen süreler 4 üncü maddenin birinci fikrasinin (a) bendi kapsaminda sigortalilik süresi sayilacaktir.”

3- “Bazi Sigorta Kollarina Tabi Olan Sigortalilar ” baslikli ikinci bölümde yer alan “2- Aday çirak, çirak ve isletmelerde mesleki egitim gören ögrenciler ile staja tabi tutulan ve 2547 sayili Kanuna tabi çalisan ögrenciler” bölüm basligi “2- Aday çirak, çirak ve isletmelerde mesleki egitim gören ögrenciler, meslek lisesi veya yüksekögrenimleri sirasinda staj yapanlar, 2547 sayili Kanuna tabi çalisan ögrenciler ve kamu kurum ve kuruluslari tarafindan desteklenen projelerde görevli bursiyerler” olarak degistirilmis, besinci paragraftan sonra gelmek üzere altinci paragraf eklenmis, mevcut altinci, yedinci ve sekizinci paragraflar asagidaki sekilde degistirilmis, “2.1- 2547 sayili Kanunun 46 nci maddesine göre kismi çalisanlarin 2008 yili Ekim ayi basindan önceki sigortaliligi” alt basligi ilave edilmistir.

“6676 sayili Kanunla Kanunun 5 inci maddesinin birinci fikrasinin (b) bendinde yapilan düzenleme uyarinca 1/3/2016 tarihinden itibaren kamu kurum ve kuruluslari tarafindan desteklenen projelerde görevli bursiyerler is kazasi ve meslek hastaligi sigortasi yönünden, bunlardan bakmakla yükümlü olunan kisi durumunda olmayanlar ise ayrica genel saglik sigortasi yönünden sigortali sayilacaktir.”

“Kanunun 5 inci maddenin birinci fikrasinin (b) bendine tabi sigortalilarin 4 üncü maddenin birinci fikrasinin (a) bendi kapsaminda yapilacak tescillerinde;

– 3308 sayili Kanuna tabi aday çirak, çirak ve isletmelerde mesleki egitim gören ögrenciler için “7-Çirak” ,

– Meslek liselerinde okumakta iken veya yüksekögrenimleri sirasinda staja tabi tutulan ögrenciler için “19- Stajyer”,

– 2547 sayili Kanunun 46 nci maddesine tabi olarak kismi zamanli çalistirilan ögrencilerden aylik prime esas kazanç tutari günlük prime esas kazanç alt sinirinin otuz katindan fazla olmayanlar için “18-YÖK kismi istihdam”,

– Kamu kurum ve kuruluslari tarafindan desteklenen projelerde görevli bursiyerler “32-bursiyer”

sigortalilik kodlari kullanilacaktir. Bakmakla yükümlü olmayan çirak ve stajer sigortalilar için 1/3/2011 tarihinden itibaren isverenlerden ayrica sigortali ise giris bildirgesi düzenlemeleri istenmeyecek, bakmakla yükümlü olunanlarin tespiti isverenlerce yapilacaktir.

Çirak ve stajerler sigortalilarin 1/3/2011 tarihinden sonra aylik prim ve hizmet belgesiyle yapilacak bildirimlerinde; 3308 sayili Kanuna tabi aday çirak, çirak ve isletmelerde mesleki egitim gören ögrencilerden bakmakla yükümlü kisi olunan sigortalilar için isverenlerce “7” numarali, bakmakla yükümlü kisi olmayanlar için “42” numarali, meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek ögrenimleri sirasinda staja tabi tutulan ögrencilerden bakmakla yükümlü kisi olunan sigortalilar için isverenlerce “22” numarali, bakmakla yükümlü kisi olmayanlar için “43” numarali, bursiyer sigortalilar için 1/3/2016 tarihinden itibaren “22” numarali, bakmakla yükümlü kisi olmayanlar için “43” numarali belge türleri kullanilacaktir.

Çirak ve stajyer olanlarin genel saglik sigortasi prim orani, Kanunun 81 inci maddesi geregince, 1/3/2011 tarihinden itibaren prime esas kazancin % 6’sidir. Bu oranin % 1’i kisa vadeli sigorta kollari, % 5’i genel saglik sigortasi primidir. Bunlarin prim ödeme yükümlüsü önceden oldugu gibi Milli Egitim Bakanligi veya bu ögrencilerin egitim gördükleri okullar ile ögrenim gördükleri yüksekögretim kurumlaridir. Bursiyer sigortalilarin prim ödeme yükümlüsü ise projenin yürütüldügü kamu kurum ve kuruluslari, özel sektör kuruluslari ve üniversitelerdir.

2.1- 2547 sayili Kanunun 46 nci maddesine göre kismi çalisanlarin 2008 yili Ekim ayi basindan önceki sigortaliligi

2547 sayili Kanunun 46 nci maddesinde 5234 sayili Kanunla yapilan düzenleme ile üniversitelerde kismi zamanli olarak çalistirilacak ögrenciler hakkinda 1/1/2005 tarihinden itibaren 506 sayili Kanunun is kazasi ve meslek hastaliklari sigortasi ile ilgili hükümleri uygulanmakta olup bu tarihten önce üniversitelerde kismi zamanli çalisan ögrenciler sigortali sayilmayacaktir.”

4- “Bazi Sigorta Kollarina Tabi Olan Sigortalilar’ baslikli ikinci bölümde yer alan “5-Intörn ögrenciler” baslikli bölüme birinci ve besinci paragraflardan sonra gelmek üzere asagidaki paragraflar eklenmis, üçüncü paragrafta yer alan “Türk vatandasi olan” ibaresi metinden çikarilmistir.

“2547 sayili Kanunun ek 29 uncu maddesinde yer alan “Türk vatandasi olup” ibaresi 18/1/2014 tarihli Resmi Gazetede yayimlanarak yürürlüge giren 6514 sayili Kanunla kaldirilmis olup bu tarihten itibaren tip fakültelerinde okuyan yabanci uyruklu ögrenciler de is kazasi, meslek hastaligi ve hastalik yönünden sigortali sayilacaktir.”

“Intörn ögrencilerin statüsü 2547 sayili Kanunun ek 29 uncu maddesine göre belirlendiginden intörn olduklari sürece sadece is kazasi, meslek hastaligi ve hastalik sigortasina tabi tutulacaklar, bunlar hakkinda okullari tarafindan “22- Meslek Liselerinde Okumakta Iken Veya Yüksek Ögrenimleri Sirasinda Zorunlu Staja Tabi Tutulan Ögrenciler” numarali belge türü ile bildirim yapilacak, intörn ögrenciler hakkinda ögrenim gördükleri okullarca ayrica genel saglik sigortasi primi ödenmeyecektir. 2547 sayili Kanunun ek 29 uncu maddesinde genel saglik sigortasi primi alinmasi yönünde düzenleme olmadigindan bakmakla yükümlü durumda olmayan Türk vatandasi intörn ögrenciler Kanunun 60 inci maddesinin birinci fikrasinin (c/1) ya da (g) bendi kapsaminda, yabanci uyruklu ögrenciler ise 60 inci maddenin birinci fikrasinin (d) bendi ya da yedinci fikrasi kapsaminda genel saglik sigortalisi olacaktir.”

5- “Sigortaliligin Baslangici, Kuruma Bildirilmesi ve Sigortalilik Tespiti” baslikli dördüncü bölümde yer alan “1- Sigortaliligin baslangici” baslikli bölümde “staja” ibaresinden sonra gelen “veya” ibaresi kaldirilmis, “kursa” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya bursiyer olarak göreve” ibaresi eklenmistir.

6- “Sigortaliligin Baslangici, Kuruma Bildirilmesi ve Sigortalilik Tespiti” baslikli dördüncü bölümde yer alan “2.9- Aday çirak, çirak ve isletmelerde mesleki egitim gören ögrenciler” alt basligi “2.9- Aday çirak, çirak ve isletmelerde mesleki egitim gören ögrenciler ile bursiyerler” seklinde degistirilmis, maddeye asagidaki paragraf eklenmistir.

“Kamu kurum ve kuruluslari tarafindan desteklenen projelerde görevli bursiyerlerin ise giris bildirgesinin bursa baslamadan önce verilmesi gerekmektedir. Bursiyerler 1/3/2016 tarihinden itibaren sigortali sayildiklarindan bu tarihten önce bursiyer çalistiran kamu kurum ve kuruluslari, özel sektör kuruluslari ve üniversitelerin sigortali ise giris bildirgesini 1/3/2016 tarihinden önce vermeleri mümkün olmadigindan, ise giris bildirgesinin 15/4/2016 tarihi saat 23:59’a kadar verilmesi halinde bildirge yasal süresinde verilmis sayilacaktir.”